نشست علمی- تخصصی اشتغال زنان و مسئله جمعیت

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س)، نشست علمی- تخصصی اشتغال زنان و مسئله جمعیت، توسط اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س) و موسسه تحقیقات جمعیت کشور به مناسبت «روز ملی مشاغل خانگی و تولید خانواده‌محور»، در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار شد.

در ابتدای این نشست زهرا نقی‌زاده، رئیس جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س)، ضمن عرض خوش‌آمد و تبریک 22 اردیبهشت روز ملی مشاغل خانگی و تولید خانواده محور به رویکرد این واحد به مسئله اشتغال زنان با تکیه بر تعادل کار-زندگی اشاره کرد و با تاکید بر لزوم برقراری ارتباط میان پژوهشگران و سیاست‌گذاران، از برنامه‌های اجرایی و در دست اقدام اندیشکده بانوان در راستای این هدف گزارشی ارائه داد. وی همچنین ابراز خرسندی کرد که شرایط برگزاری این نشست در کنار موسسه تحقیقات جمعیت کشور به‌عنوان سازمانی دغدغه‌مند فراهم شد.

در ادامه نشست الهام ساوالان‌پور؛ مدیر کل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری؛ ضمن اظهار تاسف از کم‌رنگ بودن نقش مشاغل خانگی در رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی در کشور گفت: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در تلاش است تا در این زمینه به وظایف خود به عنوان تسهیلگر و تنظیم‌کننده عمل کند. وی با اشاره به اقدامات این معاونت در خصوص تدوین آیین‌نامه اشتغال زنان که طبق برنامه هفتم پیشرفت به آن مکلف شده است؛ از همکاری اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی الزهرا(س) در راستای تدوین این آیین نامه قدردانی کرد.

وی همچنین تاکید کرد: رویکرد این معاونت تعامل با تمام بخش‌های مرتبط در زنجیره اشتغال خانگی زنان از تامین مالی تا صنایع خلاق است و در این راستا طرح‌هایی در خصوص طراحی پلتفرم بازاریابی و فروش محصولات زنان روستایی و عشایری بسیار مهم‌اند.

در ادامه، محمدصادق بیجندی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ، راهبر ارشد طرح‌های توسعه‌ای مشاغل خرد و خانگی جهاددانشگاهی ضمن اشاره به لزوم بهره‌گیری از تجربیات موفق سایر کشورها در زمینه رشد مشاغل خانگی زنان و ارائه نتایج مطالعاتی از الگوهای کشورهای آسیایی نظیر ژاپن و تایلند، به طرح جامع مشاغل خانگی که توسط جهاد دانشگاهی کشور در سال‌های گذشته اجرا شده بود پرداخت و ابراز تاسف کرد که این طرح به دلیل عدم حمایت‌های مالی، متوقف شده است. در نهایت این عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ ضمن معرفی طرح اوهوپ جهاددانشگاهی ابراز امیدواری کرد که جایگاه دانشگاه‌ها و دستاوردهای علمی‌شان توسط سیاست‌گذاران به طرز موثری به کار گرفته شود.

سپس سحر منصوری؛ پژوهشگر، فعال حوزه زنان و مشاور کمیسیون جمعیت مجلس شورای اسلامی به ارائه سخنرانی پرداخت. وی در سخنان خود بر اهمیت تعریف دقیق مسئله در حوزه مسایل زنان تاکید کرد و با اشاره به تضادهایی که به شکل قانونی و به دلیل عدم وجود نگاه جامع به مسئله اشتغال زنان وجود دارد، علت اصلی این مساله را قطع ارتباط بین محافل علمی و تصمیم‌گیری دانست. این فعال حوزه زنان تاکید کرد راه‌حل مسئله اشتغال زنان داشتن نگاه فراجنسیتی و فراهم نمودن فضای کار برای زنان با شرایط گوناگون است؛ به شکلی که برای زنان امکان انتخاب وجود داشته باشد.

در پنل دوم، حسین راغفر؛ رئیس پژوهشکده مطالعات اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س)، بر اهمیت نگاه سیستمی به اقتصاد و در ذیل آن اشتغال زنان تاکید کرد و گفت: تا زمانی که مسائل بنیادی در نظام اقتصادی کشور حل نشود، سیاست‌گذاری‌های منزوی و پراکنده به نتیجه نمی‌رسد.

رییس پژوهشکده مطالعات اقتصادی دانشگاه الزهرا(س) یکی از مشکلات اساسی نظام اقتصادی را ناکارآمدی بانک‌ها به عنوان منابع اولیه تامین سرمایه در مسیر تولید دانست که در کنار ناکارآمدی نظام مالیاتی، عدم ورود سرمایه بخش خصوصی به فضای کسب‌وکار و اشتغال غیررسمی، موانع اصلی رشد اشتغال را تشکیل می‌دهند. وی توجه ویژه به مسئله درهم‌تنیدگی اقتصاد و نظام اجتماعی و نیز تحولات حوزه تکنولوژی را یک راهبرد مهم در حل چالش‌های این حوزه عنوان کرد.

در بخش بعدی این نشست، زینب شفیعی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه الزهرا(س)، متخصص حوزه خوداشتغالی و کارآفرینی ضمن اشاره به آمارهای جهانی و رتبه نامناسب کشور در کارآفرینی زنان، بر نیاز به تحول رویکردهای نظری و سیاست‌گذاری به این مسئله تاکید کرد. وی از لزوم گذار از رویکردهایی که محرومیت و استیصال را انگیزه اصلی کارآفرینی زنان می‌داند، به سوی نظریاتی که منافع متعدد فرد از جمله مالی، عاطفی، خودشکوفایی و شبکه‌سازی را به رسمیت می‌شناسند سخن گفت و در پایان نیز نتایج مطالعه‌ای که به شناسایی کارآفرینی خلاق زنان در بستر فضای مجازی به انجام رسیده است به حضار ارائه شد.

در بخش پایانی این نشست، عادل عبداللهی، دانشیار جامعه‌شناسی و مدیر پژوهشی موسسه تحقیقات جمعیت کشور ضمن جمع‌بندی مباحث مطرح شده در دو پنل علمی و اجرایی این نشست، به اهمیت توجه به نتایج مطالعات ملی و منطقه‌ای در زمینه مسایل مهم حوزه اشتغال، کسب و کار و کارآفرینی اشاره کرد و ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نشست، اندیشکده بانوان جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) را جزو سازمان‌های پیگیر و متعهد در حوزه‌های علمی و اجرایی دانست 

لازم به توضیح است که فاطمه سخایی؛ رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور، در پیامی ضبط شده، با ارایه برخی آمارها از وضعیت موجود مشاغل خانگی در کشور صحبت کرد و همچنین به رویکرد جدید و برنامه‌های های ستاد در دوره جدید فعالیت اشاره داشت. 

همچنین وحید مهربانی؛ استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، طی یادداشتی که بر موضوع این نشست نگاشت عنوان کرد: اشتغال زنان باید با توجه به نقش خانوادگی آن‌ها بررسی شود. پیش از انقلاب صنعتی، خانواده واحد تولیدی اصلی بود و کار و زندگی درهم تنیده بودند، اما پس از آن، گسستی در پیوند مناسبات تولیدی و نقش‌های اجتماعی ایجاد شد و کار زنان در خانه دیگر به عنوان فعالیت ارزش‌آفرین دیده نشد. این امر منجر به تعارض کار-خانواده شد.

وی در این یادداشت تاکید کرد: امروز، پیچیدگی اشتغال زنان افزایش یافته و حل آن مستلزم توجه به نقش خانوادگی آن‌هاست، زیرا جامعه هم به تخصص زنان در خانواده نیاز دارد و هم غفلت از توان تولیدی آن‌ها، به عنوان نیمی از جمعیت، زیان اقتصادی در پی خواهد داشت. این دوگانگی، ضرورت هدایت اشتغال زنان در قالب خانواده و اهمیت ایجاد کسب‌وکارهای خانگی را دوچندان ساخته است.

لازم به ذکر است محتوای این نشست در قالب سند گفتگوی سیاستی تدوین و در اختیار سیاستگذاران و فعالان حوزه قرار خواهد گرفت.