معرفی کتاب: اقتصاد در میدان عمل؛ دگرگونی اقتصادی و اصلاح دولت در گرجستان
اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی الزهرا(س) پس از اجرای موفق طرح مطالعاتی " تبیین و تقویت گفتمان مشاغل خانگی در ایران"، در حال حاضر در ذیل هسته اشتغال این واحد، تمرکز مطالعات خود را بر بررسی اکوسیستم‌های کارآفرینی زنان و اندیشه‌ورزی در راستای کمک به سیاست‌گذاری در این عرصه باهدف تقویت کسب‌وکار و کارآفرینی بانوان کشور نهاده است. در طی این فرایند، به‌طورقطع مطالعه و آشنایی با تجارب جهانی و بهره‌گیری از این منابع با هدف بومی‌سازی فرایندها به‌منظور استفاده در بستر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور، امری مفید و اثرگذار است. مطلب حاضر به معرفی کتاب " اقتصاد در میدان عمل؛ دگرگونی اقتصادی و اصلاح دولت در گرجستان (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲)" می‌پردازد. این کتاب به قلم نیکا گیلائوری وزیر انرژی، وزیر اقتصاد و نهایتاً نخست‌وزیر گرجستان در فاصله سال‌های 2004 تا ۲۰۱۲ نگاشته شده است و در آن نویسنده به چگونگی تحول در عرصه اقتصاد و کسب‌وکار این کشور و همچنین رسیدن از رتبه 112 شاخص سهولت کسب‌وکار در سال 2004 میلادی به رتبه هشت در سال 2014 اشاره می‌کند.
گیلائوری می‌نویسد:
«بایــد توجه کرد که تفاوت‌های چشــمگیری بین کشــورها در زمینه فرهنگ، تاریخ، توسعه‌یافتگی اقتصادی، وضعیت ژئوپلیتیکی، سطح آموزش و بلوغ اجتماعی وجود دارد. درعین‌حال، کشورها و دولت‌هایشان مشابهت‌های فراوانی نیز دارند. بیشتر آنها برای داشتن زندگی مرفه‌تر، آموزش بهتر، نظام سلامت کارآمدتر، امنیت بیشــتر، رشــد اقتصادی بالاتر و نرخ بیــکاری پایین‌تر تلاش می‌کنند. بیشتر دولت‌ها، علاوه بر داشتن اهدافی مشترک، مشکلات مشابهی نیز دارند که مسیر رســیدن به اهداف مدنظرشان را ناهموار می‌سازد. پس چرا از یکدیگر نمی‌آموزند؟»
گیلائوری در فصلی از کتاب با عنوان ایجاد محیط مساعد برای کسب‌وکار، با اشاره به لزوم بازنگری در قوانین و مقررات باتوجه‌به دیدگاه‌های بخش خصوصی و شناسایی موانع کارآفرینان، سیاست‌های بهبود فضای کسب‌وکار را به بحث‌وبررسی می گذارد. نویسنده باتوجه‌به نگرانی‌های بزرگ و کوچک فعالان بخش خصوصی به تغییرات صورت‌گرفته در فضای کسب‌وکار گرجستان اشاره می‌کند و نمونه‌هایی از اصول مقررات‌گذاری هوشــمندانه و تســهیلگر کسب‌وکار که موفقیت‌آمیز و کامل در گرجستان به کار بسته شدند را به شرح زیر معرفی می‌کند:
- اصــل "یک دولــت": این اصل به نبود پراکندگــی در نظرها و تفســیرها در بدنه دولت، دخالت‌نکردن بخش‌های مختلف دولت در کار یکدیگر و رویارویی ارباب‌رجوع با سازمان‌های ذیربط اشاره دارد. به بیان ساده‌تر، هیچ سازمانی از شهروندان متقاضی کسب‌وکار اطلاعاتی را که مرجع صدور آن سازمان دولتی دیگری است، درخواست نمی‌کند و در واقع مسولیت کسب این اطلاعات، با خود سازمان است.
- اصل "سکوت نشانه رضایت است": اگر سازمانی طی یک مدت مشخص از پیش تعیین شده دررابطه‌با مجوز صادر شده برای یک کسب‌وکار اظهارنظر نکرد، این موضوع به معنای موافقت با فعالیت آن کسب و کاست.
- بند "غروب": هر قانونی به طور خودکار در زمان خاصی ملغی خواهد شد، مگر آنکه دولت آن را به طور آشکار تمدید کند. این اصل موجب خواهد شد مقررات قدیمی سد راه فضای اقتصادی کشور نشده و موانع کسب‌وکار از سر راه کارآفرینان و بخش خصوصی برداشته شود.
اگرچه بخش عمده‌ای از اصلاحات که در گرجستان مابین سال‌های 2004 تا 2012 رخ داد، اثرات مثبت فراوانی بر وضعیت اقتصاد و فضای کسب‌وکار این کشور بر جای نهاد، اما نویسنده اذعان می‌کند تمامی اصلاحات در این کشور صددرصد موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. شمار اندکی به سبب زمان نامناســب یا علل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شکست خوردند یا به ســرانجام نرسیدند.
در ایران ، با توجه به پتانسیل بالای زنان کارآفرین، بهبود محیط کسب‌وکار برای آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با این حال، چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به منابع مالی، عدم وجود شبکه‌های حمایتی قوی و قوانین دست و پاگیر، رشد کسب‌وکارهای زنان را با مشکل مواجه کرده است .مطالعه کتاب اقتصاد در میدان عمل و آشنایی با تجربه نسبتا موفق کشور گرجستان در بهبود محیط کسب‌وکار و همچنین سایر منابع مطالعاتی از این دست می‌تواند الهام‌بخش اندیشه ورزان و پژوهشگران و فعالان حوزه کارآفرینی زنان در ایران باشد. بااین‌حال،مجددا لازم به ذکر است که هر کشور، دارای شرایط خاص فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خود است که لازم است در مطالعات و سیاست‌گذاری‌ها به دقت مورد توجه قرار گیرند.
تهیه و تدوین: الهام مروتی، دبیر هسته اشتغال اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی الزهرا(س)
معرفی کتاب: اقتصاد در میدان عمل (دگرگونی اقتصادی و اصلاح دولت در گرجستان ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۱۲)ُ، انتشارات امین‌الضرب، ترجمه امیرحسین چیت‌ساز زاده، مهدی نادری و میثم یوسفی
نظر شما :