بررسی علل و عوامل روانی و اجتماعی در پیدایش روابط فرازناشویی

بین خیانت زناشویی و تعارضات زناشویی، رابطة معناداری وجود دارد ؛ به طوری که روابط فرازناشویی، یکی از مهم ترین تهدیدها برای ثبات روابط زناشویی و از عمده ترین دلایل طلاق در فرهنگ های مختلف محسوب می شود.
این پدیده در جوامع و فرهنگ های مختلف، به اشکال گوناگون تعریف شده است و هر زوج بنا به تعهدی که در رابطة خویش با یکدیگر بنا نهاده اند، نگرش و تعریف خود را دارند. پژوهشگران خیانت را هر نوع رابطه جنسی یا عاطفی مخفیانه و خارج از قواعد زناشویی در نظر می گیرد. افراد بنا به دلایل مختلفی از جمله: کنجکاوی، تنوع طلبی، انگیزه تجربه کردن ، مبارزه با ناکارآمدی و کسب اعتماد به نفس، سرگرمی، گریز از واقعیت، مشکلاتی در رابطه با صمیمیت، انتقام و کنجکاوی جنسی، وارد روابط فرا زناشویی می شوند. 
خیانت چیست؟
خیانت شکستن قول و پیمان وفاداری به شریک خود در ازدواج یا روابط عاطفی جدی است. هرچند تصور شکستن پیمان در زمان عهد بستن دور از انتظار است اما متاسفانه خیانت به واقعه ای رایج تبدیل شده است. 
فرد خیانت دیده اغلب احساس شک، سردرگمی، تنهایی و بی اعتمادی فراگیر را تجربه می کند. تجربه این احساسات به قدری می تواند ناخوشایند باشد که فرد نسبت به گذشته، آینده و حتی هویت خود دچار ابهام و پرسشگری شود. بحران هیجانی ناشی از بی وفایی به حدی می تواند آشفته ساز شود که روانشناسان برای توضیح آن از علائم بالینی زیر استفاده می کنند:
•    نشخوار فکری
•    گوش به زنگی یا حساسیت مفرط
•    بی حسی و کرخت شدگی
•    گسستگی
•    خشم غیرقابل فهم
•    وحشت زدگی ها غیرقابل کنترل
•    احساس ملالت و اندوه

برای برخی از افراد، آسیب‌زاترین و دردناک‌ترین نتایج خیانت عاطفی احساس فریب‌خوردگی، مورد خیانت واقع شدن و دروغ‌شنیدن از شریک زندگی است. هر بخشی از زندگی فرد که از شریک زندگی مخفی نگه داشته شود اعتماد بین همسران را از بین می‌برد.

خیانت عاطفی و احساسی
خیانت عاطفی احساس و هیجانی است که شخص به یک فرد سوم دارد و سعی می‌کند آن را از دیگران و همسرش مخفی نگاه دارد یا طوری وانمود کند که چنین چیزی وجود ندارد. حتی گاهی فرد با خودش هم گول می‌زند و تصور می‌کند این احساس تنها یک دوستانه یا اجتماعی است که به فرد سوم دارند در حالی که اینطور نیست! فرقی ندارد این احساس در حد یک صمیمیت ساده باقی بماند یا به رابطه جنسی ختم شود در هر صورت از لحاظ عاطفی فرد شخص سومی را در ذهن دارد که خیانت عاطفی به حساب می‌آید. فرد در این شرایط احساس می‌کند در مواردی صمیمیت و نزدیکی بیشتری نسبت به همسرش با فرد دیگری دارد. 

دوستی و صمیمیت اجتماعی خیانت عاطفی به حساب می‌آید؟
این موضوع بستگی به نوع احساس شما به این دوست دارد. قطعا همه ما دوستان اجتماعی، همکار و آشنا و خویشاوندانی داریم که با آن‌ها احساس صمیمت می‌کنیم. تا زمانی که این صمیمیت در چهارچوب رابطه دوستی قرار دارد و همسرتان شکایتی از آن ندارد و شما هم مجبور نیستید چیزی را مخفی کنید، و از همه مهم‌تر الویتی به هسمرتان ندارد می‌تواند یک دوستی سالم و اجتماعی باشد.
چرا افراد به خیانت عاطفی روی می‌آورند؟
چرا یک شخص متأهل یا کسی که در یک رابطه‌ی متعهدانه است باید به دنبال شخصی دیگر باشد که عواطف صمیمی و شخصی خود را با او در میان بگذارد؟
با توجه به این که اکثر مردم این‌گونه روابط عاطفی را نامناسب می‌دانند، چه عاملی فرد را وادار می‌کند تا از مرزهای اخلاقی عبور کنند و وارد چنین قلمرو ترسناک و زیان‌باری شود؟
در ادامه چند دلیل رایج که باعث بروز خیانت عاطفی می‌شود، بررسی شده است:
•    شخص در رابطه‌ی زناشویی‌اش با همسرش سطح صمیمیت عاطفی کمی را تجربه می‌کند و شخص جدید خلأ عاطفی این فرد را برایش پر می‌کند.
•    شخصی که خیانت عاطفی می‌کند ممکن است اغلب از نظر جسمی، انزوا و تنهایی را تجربه می‌کند و به ارتباط نزدیک انسانی نیاز دارد.
•    تعامل با شخص جدید آن‌قدر خوب است که برای فرد تأثیری شبیه به اعتیاد پیدا می‌کند و هر چه که بیشتر به طول بیانجامد، خاتمه دادن به آن سخت‌تر می‌شود.
•    فرد خیانت‌کار مرزهای مستحکمی با همکاران و افراد اطرافش ندارد و این مسأله از صحبت‌ها و رفتارهای نامناسب احتمالی که ممکن است به خیانت ختم شود جلوگیری نمی‌کند.
•    ازدواج فرد با مشکلات و دشواری‌های زیادی روبرو است و خیانت عاطفی برای فرد یک راه‌حل منفعلانه محسوب می‌شود که به وسیله‌ی آن می‌تواند به ازدواجش خاتمه دهد. در این حالت فرد خیانت‌کار حتی ممکن است عمداً رفتاری از خودش نشان دهد تا همسرش از ماجرای خیانت مطلع شود.
•    فردی که رابطه‌ی عاطفی پنهان دارد، رفتار خودش را خیانت تلقی نمی‌کند، زیرا نزدیکی جنسی در آن دخیل نیست (هنوز). بنابراین آن‌ها دل‌بستگی و ارتباط نامناسب خود را به راحتی اینطور توجیه می‌کنند که مسأله‌ی مهمی نیست.

برای جبران خیانت چه باید کرد
خیانت را با کمک گرفتن از روانشناس حل کنید
اساسی ترین اقدام برای کسی که با خیانت مواجه شده است کمک گرفتن از روانشناس است. زیرا روانشناس رویکردی جامع و نافذ دارد که با استفاده از آن خیانت را توصیف و تبیین می کند. همچنین برای پیامد های آن راهکار های کارآمد و علمی ارائه می نماید. طرحواره درمانی و تشخیص باورهای ناسازگار اولیه روانشناس را قادر می سازد که ریشه های بنیادین خیانت را تشخیص دهد. برای حل آن راهکار های مناسب عرضه کند و حتی فرد خیانتکار و فرد خیانت دیده را نیز  از لحاظ روانی درمان کند. کار با باورهای های ناسازگار اولیه یا همان طرحواره و همچنین الگو های هیجانی و شناختی می تواند مفید باشد. این باور ها در ابتدای رشد و تحول فرد در ذهن او شکل می گیرند و در مسیر زندگی ادامه پیدا کرده و می توانند تقویت یا تضعیف شوند.
طرحواره ها به معنای رفتار افراد نیست. رفتار صرفا یک بخش از پاسخ های مقابله ای است که از طرحواره ها سرچشمه می گیرند. منظور این است که طرحواره ها بر رفتار انسان ها تاثیری قابل توجه دارند. تشخیص طرحواره ها نیازمند تخصص و علم در این زمینه است. طرحواره ها در پنج حوزه زیرطبقه بندی می شوند.
1.    جدایی و طرد
2.    خودگردانی و عملکرد ناکافی
3.    محدودیت های مختل شده
4.    مطیع بودن و گوش به زنگی
5.    بازداری شدگی
روانشناس با استفاده از دانش و تخصصی که دارد و با توجه به مورد خاص هر مراجع، یک رواندرمانی مناسب را به کار می گیرد.

برای مشاوره زوج درمانی

از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور با شماره زیر تماس بگیرید:
تماس با شماره 66728052-021

آیا باید خیانت را بخشید
نهاد خانواده در کنار سایر نهاد های اجتماعی، بسیاری از نیاز های جسمی، روانی و اجتماعی انسان ها را برآورده می کند. با این حال، برای زندگی خانوادگی رویه تاریک نیز تعریف شده است. زندگی خانوادگی با خطراتی گره خورده است که استمرار حیات خانوادگی و سلامت خانواده را مختل می کند. یکی از این خطر ها خیانت در زندگی زناشویی است که مشکلات زیادی را در پی دارد. طبق دیدگاه سنتی، خیانت به معنای برقرار کردن رابطه جنسی با فردی بجز همسر است.
اما در دنیای امروز با توجه به تغییرات و دگرگونی هایی که در روابط اجتماعی و همچنین در عقاید و نگرش افراد مختلف جامعه وجود دارد، خیانت علاوه بر داشتن رابطه جنسی با غیر از همسر شامل داشتن سَر و سِر با فردی دیگر، شیفتگی و محبت نامتعارف نیز می شود.
رابطه عاطفی فراتر از دوستی عادی و اجتماعی و همچنین داشتن ارتباط های نامتعارف در فضای مجازی نیز خیانت به حساب می آید. در واقع، خیانت زمانی اتفاق می افتد که یکی از زوجین اعتقاد دارد او با وفاداری به همسرش زندگی می کند اما همسرش به طور پنهانی پیمان وفاداری را شکسته است. بنابراین به سادگی نمی توان به این سئوال “آیا باید خیانت را بخشید” پاسخ داد.
آیا خیانت قابل‌بخشش است؟
خیانت در برخی مواقع قابل‌بخشش و اغماض است و در برخی مواقع خیر. این مسئله بستگی به شرایط و روحیات زوجین دارد. تشخیص این موضوع بهتر است توسط مشاور و روانشناس انجام شود اما به‌طورکلی بخشش خیانت‌کار آسانی نیست. بخشش بعد از خیانت را یک مسیر بلندمدت است و می‌گوید: «خیانت منجر به بی‌اعتمادی بین زوجین می‌شود و نمی‌توان انتظار داشت که بعد از خیانت بخشش به‌سرعت اتفاق بیفتد. تا زمانی که مراحل زوج‌درمانی کامل ادامه پیدا نکند، بخشش اتفاق نخواهد افتاد.»
توصیه اخلاقی و اسلامی در مورد بخشش همسر خیانت‌کار
مهم‌ترین اتفاق شومی که در هر نوع خیانت رخ می‌دهد، از بین رفتن اعتماد در زندگی زناشویی است. در بسیاری از موارد همسر خیانت دیده ترجیح می‌دهد زندگی مشترک خود را به پایان برساند و یک‌طرفه قید همسر و فرزند را بزند. «برای ترمیم زندگی مشترک، فرد خیانت‌کار باید «اعتمادسازی» و هیچ‌وقت «پنهان‌کاری» نداشته باشد و شفاف و صادق باشد و نیازهای عاطفی، جنسی و خلأهای رابطه خود را به همسرش بگوید. از سوی دیگر، باید برای یکدیگر وقت گذاشته و صادقانه و بدون مشاجره و توهین به یکدیگر درباره دلایل بروز این اتفاق و احساساتی که به آن دچار شده‌اند باهم صحبت کنند. همسر خیانت دیده نیز باید یک‌بار دیگر فرصت جبران دهد و نیازهای منجر به خیانت را برآورده سازد.»

راهکار‌های جلوگیری از خیانت چیست؟
پس از بررسی علت خیانت در زوج ها باید به این مسئله بپردازیم که چه راهکارهای برای جلوگیری از خیانت وجود دارد؟ درست است که خیانت قابل توجیه نیست، اما باید بدانید هر کدام از زوج‌ها در یک رابطه باید برای دوام رابطه تلاش کنند و تا جای ممکن فضایی را ایجاد کنند، تا طرف مقابل بتواند با تعامل و گفت‌وگو نیازها و مشکلات خودش را بیان کند. هر دو نفر در رابطه برای حفظ دوام رابطه زناشویی مسئول هستند و باید برای آن تلاش کنند.
در ادامه برخی از این نکات برای پیشگیری از خیانت را می‌خوانید:
 1.خودتان را دوست داشته باشید
اولین نکته مهم در رابطه زناشویی این است که شما باید خود را دوست داشته باشید و خود را ارزشمند بدانید و به طبع آن این حس دوست داشتن را به همسرتان نیز منتقل کنید.
فردی که خود را دوست نداشته باشد نمی‌تواند حس ارزشمندی را به دیگران هم انتقال دهد. به جای اینکه صرفا فداکاری کنید، خودتان و رابطه‌تان را ارزشمند بدانید و دوست داشته باشید.
یک علت خیانت در زوج ها این است که افراد احساس ارزشمند بودن در رابطه را ندارند، بنابرین توجه این نکته برای پیشگیری از ایجاد زمینه‌های خیانت بسیار موثر است.
2.با همسر خود گفتگو کنید و فضای تعاملی ایجاد کنید
در زندگی مشترک شرایطی را فراهم کنید تا همسرتان در هر زمانی بتواند خواسته‌ها و نیازهایش را با شما در میان بگذارد. هرچه این احساس صمیمت و تعامل در یک رابطه بیشتر باشد، زوجین راحت‌تر می‌توانند دغدغه‌ها و نیازهای خود را بیان کنند. پس سعی کنید شونده خوبی باشید و در عین حال خودتان نیز مسائل و مشکلاتتان را با همسرتان درمیان بگذارید.
3.به نیازهای همسرتان توجه و آ‌ن‌ها را برآورده کنید
فقط شنیدن نیاز‌های طرف مقابل کافی نیست. سعی کنید نیاز‌های عاطفی و جنسی او را برآورده کنید. یا اگر نیازهای او منطقی نیست یا نمی‌توانید آن را انجام دهید، درباره آن گفت‌وگو کنید تا به راه‌حل مشترکی برسید. زیرا در بسیاری از موارد علت خیانت در زوج ها این است که فرد احساس می‌کند نمی‌تواند نیازهای خود را در زندگی مشترک برآورده کند.
4.مراجعه به مشاور خانواده و ازدواج
بهترین راه‌حل برای رفع اصولی مشکلات، مراجعه به روانشناس یا مشاور متخصص است. بنابراین بهتر است در همان ابتدا، با مراجعه به مشاور ازدواج در راستای حل مشکلات خود اقدام کنید. اگر مشکلات حل نشده باقی بمانند، زن و مرد روز به روز از هم بیشتر فاصله می‌گیرند و دیگر نمی‌توانند کلاف پیچیده مشکلات خود را باز کنند.
اگر شما هم در زندگی زناشویی با مسئله خیانت مواجه شده‌اید و به دنبال علت خیانت در زوج ها هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم با مراجعه به مشاور زوج درمانی برای حل این مشکل اقدام کنید.
مشاوران زوج درمانی در مرکز تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) به شما کمک می‌کنند مشکلات زندگی مشترک خود را در جلسات مشاوره بیان کنید و راهکارهایی برای حل آن به شما ارائه می‌دهند. 
 
سخن آخر
خیانت در زندگی زناشویی یکی از موارد حساسی است که آسیب‌های جدی را به زندگی فرد وارد می‌کند و ممکن است رابطه هرگز به درستی احیا نشود. بررسی علت خیانت در زوج ها به افراد کمک می‌کند با بررسی چالش‌ها و مشکلات رابطه خود، برای ترمیم آن اقدام کنند.
هرچند خیانت عملی ناپسند است که اعتماد و تعهد را از بین می‌برد، اما، باید بدانید هیچگاه برای ترمیم رابطه و حفظ یک زندگی دیر نیست. مشاوره به فرد خیانت دیده کمک می‌کند احساسات منفی را از خود دور کند و با چشمی باز درباره رابطه خود تصمیم بگیرد. همچنین فردی که دست به خیانت عاطفی یا جنسی زده با کمک مشاوره می‌تواند برای جبران اشتباه خود اقدام کند و راه‌های ترمیم رابطه را بیاموزد.
اگر شما هم با این اتفاق مواجه شده‌اید، همین حالا برای رزرو نوبت از مشاوران زوج درمانی مرکز تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) اقدام کنید.

 برای دریافت مشاوره می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز تخصصی خدمات روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) از طریق شماره 02166728052 و یا با شماره 09010131575 تماس حاصل فرمایید.