دریچه نگاه جهانی بر معنای سلامت معنوی

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ | ۰۶:۲۵ کد : ۵۷۶۱۱ یادداشت ها و جستارها
تعداد بازدید:۷۱
دریچه نگاه جهانی بر معنای سلامت معنوی

مفهوم "سلامت معنوی" نخستین بار در سال 1971 توسط موبرگ تحت عنوان "بهزیستی معنوی" مطرح گردید. در دنیا، بُعد معنوی را بخش مهمی از سلامت، خوب بودن و کیفیت زندگی به­‌شمار می‌­آورند و مراقبت معنوی، بخشی از فرآیند مراقبت در نظام سلامت است. اصولا، مفهوم و ارکان سلامت معنوی بر مبنای جهان‌­بینی اسلامی با مفهوم آن بر­اساس نگرش غیر­دینی متفاوت است. بر­اساس دیدگاه غیر­دینی، "سلامت معنوی" احساسات ملموسی چون امید، آرامش و نشاط بوده که بر فعالیت‌­هایی چون هنر، ورزش و تکنیک­‌های تمدد اعصاب تمرکز می‌­یابد. در این نگاه سلامت معنوی تنها ابزاری برای معالجه و درمان بیماری‌­ها است، در حالی که از دیدگاه دینی بدون توجه به هدف نهایی خلقت نمی‌­توان از امور فوق تفسیر منطقی ارائه داد. به سخن دیگر، بر­اساس تعالیم دین اسلام گرایش به معنویت ریشه در فطرت خداگرایی انسان داشته که از بدو خلقت او با تعالیم آسمانی ادیان شکوفا شده است.

حال، برای اینکه درک بهتری از این  تفاوت معنایی از سلامت معنوی داشته باشیم، نگاهی می‌­اندازیم بر مفاهیم "سلامت معنوی" در چهارگوشه جهان:

سازمان/ منطقه

معنای سلامت معنوی

سازمان بهداشت جهانی

(WHO)

WHO بعد "سلامت روحی یا سلامت معنوی" را سلامت شخصی می‌­نامد و آن را با مفهوم تعالی نفس مرتبط دانسته که منعکس‌­کننده سیستم ارزشی فرد است و ممکن است مربوط به عقیده­‌ای در مورد پدیده‌­های ماورایی یا طبیعی باشد و یا قانون عملی و منبع مذهبی.

انجمن سلامت معنوی استرالیا

(SHA)

این انجمن، هدف خود را بر پایه حمایت، احترام و دلسوزی و همچنین رشد و ارتقاء مراقبت معنوی انسان­‌محور در ارائه خدمات سلامت معنوی  برای بیماران و افراد ناتوان  کشور خود قرار داده است.

مفهوم سلامت معنوی از دیدگاه جوانان کانادایی

(مایکلسون، 2021)

معنای سلامت معنوی برای هر فرد جوانی در کانادا متفاوت است : یکی آن را تعادل کامل و آرامش و صلح معنی می­‌کند و دیگری  آز آن بر داشتن شادی تعبیر می‌­نماید. 2. بستگی به قدرت ارتباط فرد با خودش، طبیعت و  با وجود متعالی دارد. 3.یک محافظ  برای سلامت و بهزیستی فرد است. 4. یک جنبه مهم از انسان بودن است. همچنین، سلامت معنوی از زاویه ارتباط فرد باخود، دیگران، طبیعت و وجود متعالی تعریف می شود.

سلامت معنوی در سیستم مراقبت بهداشتی کشور برزیل

(آلن دو بریتو سنا و همکاران،2021)

سلامت معنوی دارای سه بعد است. بعد "باورهای معنوی"، به باور وجود یک قدرت متعالی بالاتر و زندگی پس از مرگ اشاره دارد.  بعد "تجربیات و عواطف معنوی" شامل احساس امید، عشق، صلح درونی، آسایش و حمایت و توانایی روابط با درون خود،  افراد جامعه، محیط و طبیعت و ماوراءطبیعی می‌­باشد. بعد "رفتارها و عملیات معنوی"، مسیری است که فرد باورها و احساس درونی معنوی خود را ابراز می‌­نماید. این رفتارها می‌­تواند جنبه فردی یا اجتماعی، عمومی یا خصوصی داشته باشند.

سلامت معنوی از دیدگاه پزشکان در کشور انگلیس

(وایت­هد، جاگر و هنراتی، 2021)

در این مطالعه سه معنای اصلی برای "سلامت معنوی"  از سوی پزشکان تعریف شده است: 1. خودشکوفایی و معنا؛ 2. تعالی و ارتباط فراسوی خود؛ 3. ابراز حالت معنوی

همچنین، در این مطالعه به تعاریف کلی از معنویت نیز اشاره شده، از جمله: انسانیت؛ هدف، معنا و خودشکوفایی؛ قدرت درون، صلح و تاب‌­آوری؛ ماوراءطبیعه یا حس ارتباط با هرآنچه در خارج از خود ازجمله، محیط، جامعه، خانواده و طبیعت؛ بیان باورها، ارزش‌­ها، سنت‌­ها و آیین‌­ها؛ ارتباط با وجود مقدس و متبرک.

معنویت و مذهب در  سیستم مراقبت روانپزشکی در منطقه آسیا

(چادهری، 2008)

در علم روانپزشکی، مذهب و معنویت نقش حیاتی در فرآیند درمان دارند. افراد معنوی معنا و هدف زندگی خود را می‌­شناسند، باور و ایمان قوی به خداوند دارند و به‌راحتی با استرس مقابله می­‌کنند و توانایی سازگاری با شرایط مختلف را دارند. معنویت و مذهب پلی  هستند برای ارتباط انسان،کالبد جسم، روح و خالق خود.

سلامت معنوی از دیدگاه  نژاد چینی­‌ها

(نیو و همکاران ،2021)

معنویت در چین jingshen  نام داشته و به­‌معنای "وضعیت روحی" state of mind  و "ذات  و جوهر" spirit است. جینگ­شن با سه مفهوم جینگ jing  (جوهر)، چی (Qi اصطلاح چینی برای زندگی، انرژی، یا روح زندگی، نیروی حیاتی که جریان از طریق تمام موجودات زنده است) و شن shen (ارواح یا خدایانی گفته می­‌شود که از نزدیک در امور جهان نقش دارند) مرتبط است. این مفاهیم برگرفته از فلسفه تائو، طب سنتی چین، منشأ هستی، نیروهای انگیزه‌­بخش و قدرت حیاتی زندگی است که در مواقع بیماری به فرد کمک می­‌کنند. همچنین، از این مفاهیم برای ارتباط با خود، دیگران، طبیعت و وجود(های) مافوق استفاده می‌­شود.

 

تهیه و تدوین: دکتر فریبا روایی، دبیر کارگروه تعالی خانواده

text to speech icon

کلید واژه ها: سلامت معنوی اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س)


نظر شما :