درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری
"درمان¬های شناختی رفتاری" مجموعه¬ای از نظریه¬ها و یا مدل¬های مداخلات روانشناختی هستند که وجه مشترک تمامی آنها مبتنی بر شواهد علمی بودن، پژوهش محوری و دغدغه افکار، رفتار و هیجان¬ها را داشتن است.
در مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) با استفاده از رویکردهای درمان شناختی-رفتاری و طرحواره درمانی توسط تیمی از درمانگران مجرب در زمینه اختلالات افسردگی و اضطراب، شخصیت، مشکلات خانوادگی و زوج‌ها، سومصرف مواد مخدر و سایر مشکلات روانشناختی ارائه میشود.
روانشناس شناختی رفتاری سعی دارد به وسیله بازنگری مجدد و از بین بردن برخی باورهای نامعقول احساسات، رفتار و افکار ناکارآمد افراد را تغییر دهد. درمان CBT (Cognitive Behavioral Therapy) نشات گرفته از این ایده است که افکار و ادراکات ما بر نحوه رفتار کردن‌مان تاثیر میگذارند.
بسیاری از افراد با تجربۀ استرس شدید، ادراک‌شان از واقعیت دچار تحریف میشود. درمان رفتاری شناختی قصد دارد با شناسایی افکار آسیب‌زا متوجه شود آیا این افکار، تصویر درست و دقیقی از واقیعت به شخص میدهد یا خیر؟! و اگر نه راهبردهایی را برای به چالش کشیدن و از بین بردن این افکار به کار میبرد.
این درمان برای همه سنین از کودکان و نوجوانان گرفته تا بزرگسالان مناسب است. جزء درمان‌های کوتاه مدت است و معمولا ۵ تا ۲۰ جلسه طول میکشد، با این حال چارچوب زمانی میتواند بر اساس عوامل مختلف تغییر کند.
در ادامه با جزئیات بیشتری درباره این رویکرد برایتان خواهیم گفت.
روانشناس شناختی رفتاری حین درمان چه کار میکند؟
روانشناس شناختی رفتاری شما را تشویق میکند تا درباره احساسات، افکار و آن مسئله‌ای که شما را ناراحت کرده حرف بزنید. اگر در ابتدا نتوانستید راحت باشید و حرف زدن از احساسات‌تان برایتان سخت بود اصلا نگران نباشید. تراپیست به شما کمک خواهد کرد که بهتر اعتماد کنید و راحت‌تر باشید.
از آنجایی که درمان CBT رویکردی هدف‌گراست، اغلب بر یک مسئله مشخص تمرکز میکند. با گذر از مراحل درمان و پشت سر گذاشتن جلسات، روانشناس ممکن است از شما بخواهد بر مبنای آنچه در طول جلسات درمان میگذرد فعالیت‌ها و تمریناتی (مانند کتاب مشخصی خواندن) انجام دهید.
این درمان برای همه سنین از کودکان و نوجوانان گرفته تا بزرگسالان مناسب است. جزء درمان‌های کوتاه مدت است و معمولا ۵ تا ۲۰ جلسه طول میکشد، با این حال چارچوب زمانی میتواند بر اساس عوامل مختلف تغییر کند.
در ادامه با جزئیات بیشتری درباره این رویکرد برایتان خواهیم گفت.
روانشناس شناختی رفتاری حین درمان چه کار میکند؟
روانشناس شناختی رفتاری شما را تشویق میکند تا درباره احساسات، افکار و آن مسئله‌ای که شما را ناراحت کرده حرف بزنید. اگر در ابتدا نتوانستید راحت باشید و حرف زدن از احساسات‌تان برایتان سخت بود اصلا نگران نباشید. تراپیست به شما کمک خواهد کرد که بهتر اعتماد کنید و راحت‌تر باشید.
از آنجایی که درمان CBT رویکردی هدف‌گراست، اغلب بر یک مسئله مشخص تمرکز میکند. با گذر از مراحل درمان و پشت سر گذاشتن جلسات، روانشناس ممکن است از شما بخواهد بر مبنای آنچه در طول جلسات درمان میگذرد فعالیت‌ها و تمریناتی (مانند کتاب مشخصی خواندن) انجام دهید.
مراحل درمان روانشناس شناختی رفتاری چیست؟
۱. شناسایی موقعیت‌ها و شرایط مشکل آفرین در زندگی مراجع
این مسائل می‌توانند شامل طلاق، سوگ، پرخاشگری، و یا نشانه‌هایی از اختلالات روانشناختی باشند. شما و تراپیست‌تان احتمالا زمانی را صرف این میکنید که مشکل چیست و چه اهدافی را می‌خواهید دنبال کنید.
۲. آگاه شدن از افکار، هیجانات و باورهای مراجع درباره این مسائل
زمانی که آن مشکل و مسئله‌ای که قصد دارید روی آن کار کنید، شناسایی شد متخصص از شما می‌خواهد تا افکارتان را در آن باره به اشتراک بگذارید برای مثال:
• آن حرف‌هایی که شما به خودتان درباره وقوع یک مشکل میگویید
• تفسیر و برداشتی که از معنای آن واقعه دارید
• باورهای‌تان درباره خودتان، افراد دیگر و یا اتفاقات
شاید تراپیست بهتان پیشنهاد دهد که این افکار را در یک دفترچه‌ی مخصوص یادداشت کنید.
۳. شناسایی افکار نادرست و منفی:
برای تشخیص الگوی تفکر و رفتاری که ممکن است بر مشکل‌تان تاثیر بگذارند، روانشناس شناختی رفتاری از شما می‌خواهد توجه بیشتری به واکنش‌های جسمی، هیجانی و رفتاری‌تان در موقعیت‌های مختلف بکنید.
۴. شکل‌دهی مجدد افکار منفی:
او شما را تشویق میکند تا از خود بپرسید آیا دیدگاه‌تان نسبت به موقعیت‌های مختلف بر اساس واقعیت است یا فقط برداشتی نامتناسب از آنچه در حال رخ دادن است؟ شکل‌دهی مجدد افکار منفی میتواند کمی سخت باشد. احتمالا شما روش‌های طولانی مدتی برای فکر کردن درباره زندگی خود و «خودتان» دارید که تغییرشان نیازمند تمرین و تلاش است.
با مراجعه به متخصص مجرب و تمرین، قادر خواهید بود الگوهای فکری و رفتاری مناسب را تبدیل به عادت کنید.
اشکال شناخت درمانی
۱- رفتار درمانی هیجانی
آلبرت الیس Albert Ellis معتقد بود انسان ها بر اثر باورهایشان دچار اختلال روانی می شوند و هدف روش او حذف باورهای خود مخرب است.
2- شناخت درمانی
آرون تی بک Aaron T. Beck برای درمان مشکلات روانی نوع متفاوتی از شناخت درمانی ابداع کرد. او معتقد بود که مشکلات روانی حاصل غیر منطقی فکر کردن درباره خودشان، دنیا و آینده است.
وجه مشترک رویکرد این دو: مردم باید شناخت های خود مخربشان را بشناسند.
اثربخشی
شناخت درمانی را می توان برای درمان اختلالات افسردگی خفیف تا متوسط به تنهایی و برای اختلال افسردگی اساسی، در ترکیب با داروهای ضدافسردگی به کار برد.
مطالعات به وضوح نشان داده که شناخت درمانی مؤثر است و در برخی موارد حداقل با داروی تنها برابری می کند.
شناخت درمانی یکی از مفیدترین روان درمانی ها است که در حال حاضر برای اختلالات افسردگی در دسترس قرار دارد و درمان اختلالات دیگر هم نویدبخش بوده است.
نکته مهم شناخت درمانی
مهمترین اصل در شناخت درمانی این است که حس منفی یا حس مثبت ما ناشی از تفکر منفی یا تفکر مثبت است. غم و اندوه و افسردگی به خاطر تفکریست که خویش را شکست خورده میداند. حس نگرانی ناشی تفکر به خطرات آینده است. حس حقیر بودن به خاطر فکر قیاس خودمان با افراد دیگر پدید میاید.احساس درماندگی ناشی از این است که فکر میکنید این شرایط سخت دایماً ادامه میابد.
افکار منفی ما سبب حس ناخوش‌آیند ما شده و ما فکر میکنیم این وضعیت دائمی است و ادامه میابد و قطعاً این طرزفکری منفی و ناسالم است. داشتن افکار منفی کاملاً طبیعی است ولی این که یک فکر منفی درست یا اشتباه باشد نکته مهمی است. افکار منفی اشتباه و ناسالم منجر به احساسات منفی ما می گردند.
شناخت درمانگران در آگاه سازی بیماران و اشخاص به شناختهای منفی و خطاهای خویش از تکنیکهای مختلفی استفاده می کنند. برای این کار لازم است ابتدا شخص به خطاهای شناختی خویش پی ببرد و بعد سعی کند شناخت دیگری را جایگزین آن کند. در مراحل اولیه این کار را به کمک شناخت درمانگر انجام می دهد و کم کم شناخت درمانگر سعی می کند بیمار را در این کار به خود نهایی برساند.
چند جلسه به روانشناس شناختی رفتاری مراجعه کنم؟
همان طور که در ابتدا اشاره شد درمان CBT، رویکرد کوتاه مدتی تلقی میشود که به طور معمول تقریبا از ۵ جلسه تا ۲۰ جلسه نیاز دارد. شما و روانشناس میتوانید درباره تعداد جلساتی که برایتان مناسب است گفتگو کنید.
عوامل دخیل در طول مدت جلسات درمانی عبارتند از:
• نوع اختلال و مشکل
• شدت نشانه‌های‌تان
• از کی نشانه‌های‌تان بروز پیدا کردند و چه مدت است که با آنها درگیر هستید
• چقدر زود به درمان جواب میدهید و پیشرفت میکنید
• چه میزان از استرس را تجربه میکنید
• چقدر حمایت از جانب اعضای خانواده و افراد دیگر دریافت میکنید.
مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س)
درمان مناسب به شما کمک میکند زندگی‌تان را پس بگیرید. اگر به تنهایی در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلی هستید که همچنان ادامه دارد و دست از سر شما برنداشته، به شما پیشنهاد میکنیم از متخصصین سلامت روان کمک بگیرید. اگر به دنبال روانشناس شناختی رفتاری در تهران می‌گردید میتوانید به مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س)مراجعه کنید.
برای رزرو وقت مشاوره و روانشناسی تماس بگیرید:
66728052-021 -09010131575
سروش