اضطراب کودکم را چگونه پاسخ دهم؟

کاهش اضطراب در کودکان را باید جدی گرفت زیرا اضطراب  نوعی نگرانی یا ترس است که به صورت ترکیبی از احساسات، افکار و عملکردهای جسمی تجربه شده و اثرات بدی بر کودکان می‌گذارد. می‌توان گفت اضطراب یک حس جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان‌هاست که همه افراد در مراحل مختلف زندگی و به دلایل متفاوتی آن را تجربه می‌کنند. دوران کودکی هم به دلیل شرایط خاص آن می‌تواند برای کودکان با اضطراب همراه باشد. اضطراب در کودکان گاهی تا جایی پیش می‌رود که ممکن است روند زندگی طبیعی، یادگیری و ارتباطات اجتماعی آن‌ها را مختل کند. داشتن یک کودک مضطرب قطعا برای والدین خوشایند نیست.
اضطراب دوران کودکی یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت روانی عصر ما است. گرچه این احساس در بیشتر بچه‌ها ماندگار نیست، اما در برخی می‌تواند تداوم داشته باشد و در صورت دریافت نکردن کمک برای کاهش اضطراب در کودکان به بحران تبدیل شود. از مهم‌ترین نشانه‌های اضطراب می‌توان به دردهای جسمی مثل دل‌درد، عدم اعتماد به نفس،‌ عدم تمرکز، اختلالات خواب، رفتارهای غیر‌عادی مثل ناخن جویدن، کاهش اشتها و… اشاره کرد.
اما کودکان به دلیل عدم درک کافی از جهان پیرامون و شرایط محیطی، گاهی اضطراب‌های خیلی شدیدی را تجربه می‌کنند. در این مقاله درباره روش ‌های کاهش اضطراب کودکان صحبت می‌کنیم و  اینکه چگونه می توانیم به اضطراب کودکان پاسخ دهیم.  
اضطراب نوعی احساس ترس، وحشت و ناآرامی است که امکان دارد منجر به افزایش ضربان قلب، بیقراری و تعرق شود. این وضعیت عموماً در موقعیت‌های استرس‌زا، جدید یا ناآشنا عادی بوده و به عنوان یک واکنش طبیعی به استرس درنظر گرفته می‌شود. 
موضوع بر سر آن است که بین تجربۀ گاه به گاه یک احساس که در شرایط حساس و موقعیت‌های جدید رخ می‌دهد با وضعیتی که اغلب اوقات و به صورت مکرر، حتی در امور روزمره رخ می‌دهد، تفاوت وجود دارد. اختلالات اضطراب، دوره‌هایی از احساس ترس و وحشت شدید است که مکرراً اتفاق می‌افتد و بعد از مدت زمان کمی پس از ایجاد شدت گرفته و به اوج می‌رسد. بروز اختلال اضطراب مانع از انجام وظایف و کارهای روزمره شده، برای مدت طولانی درگیر آن شده و کنترل آن برایمان دشوار است.

علائم و تشخیص اضطراب کودکان
کودکان مبتلا به اضطراب فراگیر، نگرانی و ترس بیش از حد و غیر واقعی را در مورد چیزهای روزمره تجربه می کنند. آنها اغلب فاجعه یا بدترین سناریوها را پیش بینی می کنند. 
و هم چنین علائمی مانند:
1.    مشکل در تمرکز
2.    مشکل در بلع
3.    خستگی
4.    تحریک پذیری
5.    تنش عضلانی
6.    نیاز به تکرر ادرار
7.    بی قراری
8.    مشکلات خواب
9.    دل درد
10.    تنش و استرس مزمن و ناتوان کننده که بر بخش های مختلفی از زندگی کودک تأثیر می گذارد.

درمان اضطراب در کودکان

کارهایی که والدین در هنگام بروز استرس و نگرانی در کودکشان می‌توانند انجام دهند:

گفت و گو در مورد نگرانی
گفت و گو حداقل به‌صورت موقت حال فرد را بهتر می‌کند. پس اول از همه چیز با کودکتان صحبت کنید. هرگز نگرانی‌های کودک را بی‌اهمیت جلوه ندهید، بلکه به آن ها نشان دهید که درکشان می‌کنید و به آن ها توجه می کنید.
احساس استرس را توضیح دهید
اگر فرزندتان به‌اندازه کافی بزرگ شده است، دلیل اضطراب و اثراتش روی بدن و هیجانات را توضیح دهید. یکی از تبیین‌های خوب از استرس این است: «اضطراب مثل موجی است که بالا می‌رود، اما نهایتا در کنار ساحل آرام می‌گیرد».
پیشنهاد حل مشکل را بدهید
پیدا کردن راه حل برای مشکلات استرس زا به‌اندازه صحبت کردن با کودکان اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، اگر کودکتان به خاطر امتحانات مدرسه نگران است، به آن ها روش‌های موثر مطالعه پیشنهاد بدهید. سعی کنید کودکتان به‌جای فرار و نادیده گرفتن مشکلات به دنبال راهی برای حل آن ها باشد.
آموزش علائم و نشانه های اضطراب به فرزندان
یکی از تکنیک‌های موثر در درمان اضطراب، آشنایی با نشانه‌های آن است. شناخت نشانه‌های استرس باعث کمک در جهت رفع آن ها می‌شود. مثلا اگر ضربان قلب افزایش پیدا کند، می‌توانیم با روش‌هایی مثل نفس عمیق کشیدن آن را کاهش دهیم. 
برنامه ریزی منظم روزانه به کودکان آموزش دهید
یکی از دلایل اضطراب، تغییرات ناگهانی شرایط زندگی است. برای کودکان سخت است که هر روز با چالش‌های جدید رو به رو شوند، پس بهتر است تا حد امکان به برنامه‌های معمول روزانه پایبند باشید. و اجرا کنید.
استفاده از بازی ‌های تخیلی
اضطراب را به یک موجود واقعی یا خیالی تبدیل کنید و بر اساس آن یک بازی طراحی کنید. مثلا یک جعبه «خالی» دستمال کاغذی را به جعبه نگرانی تبدیل کنیم و از کودک بخواهیم در مورد نگرانی‌هایش بنویسد یا نقاشی بکشد و آن ها را در جعبه بیاندازد. با مرتب کردن نوشته و نقاشی‌ها در آخر هفته، کودک درک بهتری از نگرانی‌ها پیدا می‌کند.

مشاوره
مشاوره به کودکان مکانی را ارائه می دهد تا نگرانی های خود را بدون ترس از قضاوت، طرد شدن یا احساس نادیده گرفته شدن در میان بگذارند.
1.    توسعه و استفاده از تکنیک های آرام سازی
2.    توسعه خودگویی مثبت برای کمک به کاهش اضطراب
3.    شناسایی ترس ها و نگرانی ها
4.    افزایش مهارت های مقابله ای مانند اجتماعی شدن، فعالیت بدنی و اعتماد به نفس
5.    افکار و احساسات را آشکارا به اشتراک بگذارید
به عنوان یک مراقب، احتمالاً از شما و خانواده تان خواسته می شود که در درمان فرزندتان شرکت کنید. متخصص مشاوره اغلب از این زمان برای کمک به آموزش والدین در مورد اختلال اضطراب فراگیر استفاده می‌کند، تکنیک‌های مفیدی را پیشنهاد می‌کند و به خانواده زمان می‌دهد تا برخی از افکار و احساسات اضطراب‌آور کودک را به روشی مؤثر و سالم پردازش کند.  
مهارت های مقابله ای
انواع تکنیک های مقابله ای وجود دارد که کودکان و نوجوانان می توانند از آنها برای کاهش علائم ناراحت کننده اضطراب از نظر اجتماعی، رفتاری و عاطفی استفاده کنند. یادگیری آنچه برای فرزند شما خوب است، کلیدی است.
ارتباط اجتماعی
اضطراب می تواند باعث شود کودکان و نوجوانان بخواهند خود را از همسالان و اعضای خانواده جدا کنند. به فرزندتان کمک کنید تا در ارتباط با دیگران احساس امنیت کند، فرصت هایی را برای حضور در کنار خانواده و لذت بردن از همراهی یکدیگر با بازی کردن، گذراندن وقت در خارج از منزل با هم یا یافتن یک علایق یا سرگرمی مشترک ارائه دهید.
خود مراقبتی
روال‌های خواب، عادات غذایی و فعالیت بدنی همگی به سلامت کودک شما کمک می‌کنند. ممکن است کودک شما در یک منطقه خاص مانند خواب یا فعالیت بدنی دچار مشکل شود، به خصوص اگر به دلیل اضطراب خود بی‌قراری، تنش عضلانی یا خستگی را تجربه کند.کمک به فرزندتان برای ایجاد یک برنامه مراقبت از خود می تواند توانایی او را برای مقابله با اضطراب و یادگیری مدیریت موثر استرس بهبود بخشد.
نکاتی برای والدین و مراقبین کودکان اضطرابی
اولین قدم برای کمک به فرزندتان برای مدیریت و غلبه بر اضطراب، شناخت آن است، اما این می تواند دشوار باشد. کودکانی که با GAD دست و پنجه نرم می کنند می توانند ساکت، خجالتی و محتاط باشند. آنها ممکن است بسیار سازگار و مشتاق رضایت بزرگسالان باشند. از سوی دیگر، یک کودک مضطرب ممکن است با عصبانیت، گریه، اجتناب و نافرمانی “بازی کند”. به عنوان یک مراقب، مهم است که از برخی از راه هایی که اضطراب شدید در کودکان نشان می دهد آگاه باشید. با درک بیشتر از اختلال اضطراب فراگیر، بهتر می توانید مداخله کنید و کمک لازم را پیدا کنید. مداخله و درمان زودهنگام می تواند دنیای متفاوتی را برای کودک شما ایجاد کند و می تواند از عوارض بیشتر پیرامون اضطراب جلوگیری کند. اگر در مورد علائم احتمالی اختلال اضطراب فراگیر در فرزندتان نگرانی یا سؤالی دارید، حتماً با  مشاوران و متخصصان کودک ونوجوان در مرکز مشاوره و روانشناسی جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) صحبت کنید.
سخن پایانی
دلایل اصلی اضطراب در کودکان و نوجوانان را بررسی کنید . تقریبا همه آن ها به شیوه مراقبت و رفتار والدین با کودک برمی گردد. با فرزندتان مهربان و خوش رفتار باشید، آن ها ارزش احترام و محبت شما را دارند. تجربه اضطراب در زندگی کاملا طبیعی است، اما کودکان هنوز برای رو به رو شدن با بعضی از مشکلات آمادگی ندارند. رویدادهای استرس¬زا تاثیر بسیار زیادی بر کودکان می‌گذارند، زیرا توانایی هضم آن ها را ندارند. اگر به هر دلیلی کودکتان احساس ناراحتی و اضطراب داشت، از روش‌های بالا برای کنترل اضطراب استفاده کنید. در صورت افزایش اضطراب و مختل شدن زندگی کودک، از متخصصان سلامت روان مرکز مشاوره و روانشناسی جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س)کمک بگیرید.
پیشنهاد می‌کنیم:

 برای رزرو وقت مشاوره و روانشناسی کودک ونوجوان با مرکز مشاوره جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) تماس بگیرید:
66728052-021 -09010131575