مادران و کارآفرینی

کارآفرینی، بخش جدایی‌ناپذیر دنیای کسب‌وکار نوین است و با شناخته‌شدن هرچه بیشتر ابعاد وسیع  و کاربردی این پدیده، گروه‌های بیشتری از افراد اجتماع به آن روی می‌آروند. کارآفرین، به کسی گفته می‌شود که با شناسایی فرصت‌ها و جهت‌دهی منابع، در مواجهه با ریسک و نااطمینانی‌های بازار، به دنبال کسب سود و رشد کسب‌وکار است. دراین‌بین، یکی از گروه‌های خاص و کمتر موردتوجه که به کارآفرینی روی آورده‌اند و از این طریق، به دنبال تعادل هر چه بیشتر کار و زندگی هستند، مادران‌اند.  مطالعات اندکی در زمینه کارآفرینی مادران انجام شده که همین تعداد اندک نیز عمدتاً در کشورهای اروپایی صورت‌گرفته است. به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران، برای سیاست‌گذاری صحیح در این زمینه و رسیدن به نتایج مورد انتظار از فرایندهای کارآفرینانه، حرف‌ها و نظرات مادران باید شنیده شود

 در زیر به نتایج یک نمونه از مطالعات که در زمینه‌ای غیراروپایی؛ یعنی کشور آفریقای جنوبی بر روی ترکیب دو پدیده مادری و کارآفرینی انجام شده است، اشاره می‌شود. این مطالعه که به روش کیفی و  با رویکرد شبکه نگاری؛ یعنی جمع‌آوری داده‌های قوم‌نگاری از طریق اینترنت انجام شده _ netnographic study_ به تحلیل داده‌های یک وبلاگ که توسط یک مادر کارآفرین اداره می‌شود، پرداخته است. در این وبلاگ، این مادر سؤالات و چالش‌هایی را پیش روی سایر مادران قرار داده و از آنها خواسته است که تجربیات خود را در این موارد بیان کنند. مواردی مانند؛ بیان چالش‌های پیش روی یک مادر در کارآفرینی، منابع حمایتی آنها در کارآفرینی، بیان تجربیات فردی مادران و شیوه‌های شخصی این افراد در برقراری تعادل کار و زندگی.

یافته‌های این بررسی نشان داد که کارآفرینان در سراسر جهان با تجربیات و چالش های مشابهی روبرو هستند که عمده این چالش‌ها عبارت‌اند از چالش‌های آغاز یک کسب‌وکار جدید، مدیریت زندگی و کار به‌صورت هم‌زمان، منابع حمایتی‌شان و  همچنین تفاوت میزان چالشی که این افراد در تعادل کار - زندگی تجربه می‌کنند به ویژگی‌های شخصی آنها مانند پشتکار و میزان خودباوری‌شان بستگی دارد. بخش دیگرِ میزان تفاوت در تجارب مادران کارآفرین، به محیط‌ اجتماعی - اقتصادی و محیط فرهنگی - اجتماعی که این افراد در معرض آنها هستند، بستگی دارد.

نتایج این مطالعه بر دو موضوع عمده در حوزه پژوهش‌های مرتبط با کارآفرینی مادران دلالت دارد: در حوزه نظری می‌توان از رویکردهای تحقیقاتی کمتر مورداستفاده در درک واقعیت‌های دنیای کارآفرینی بهره برد. از سوی دیگر در  حوزه عملی، یافته‌های این مطالعه نشان داد که مادران نیاز به حمایت‌های نهادی از سوی ذی‌نفعانی مانند دولت، نهادهای مالی و سازمان‌های توسعه‌دهنده کسب‌وکار دارند تا بتوانند کسب‌وکارهای کارآفرینانه خود را توسعه دهند. بنابراین نهادهای نام‌برده‌شده باید برنامه‌ها و استراتژی‌های عملیاتی برای کمک به مادران در این زمینه ارائه دهند. در نهایت می‌توان گفت؛ در نظر گرفتن این موارد می‌تواند منجر به سیاست‌گذاری صحیح در زمینه کارآفرینی مادران و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت این قشر شود و از سوی دیگر به حفظ و تحکیم خانواده کمک شایانی خواهد کرد.

منبع: ماکولا (۲۰۲۲). تجربه مادران از ترکیب مادری و کارآفرینی؛ یک مطالعه شبکه نگاری. ژورنال مدیریت معاصر، شماره ۱۹.

گردآوری و ترجمه: الهام مروتی؛ دبیر هسته اشتغال اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی الزهرا (س)