آیا ثروتمندترین کشورهای جهان دوستدار خانواده هستند؟ مطالعه موردی: مرخصی والدین در ایسلند

ایسلند در سال 2000 مرخصی والدین خود را به طور اساسی اصلاح کرد و برای اولین بار به پدران حق مرخصی داد و مجموع مرخصی مشترک والدین را از شش ماه به 9 ماه افزایش داد. مرخصی غیرقابل انتقال پدر که از یک ماه شروع شده بود، در سال 2003 به سه ماه تمدید شد. امروزه شش ماه اول مرخصی به طور مساوی بین دو والد تقسیم می‌شود. سه ماه باقی مانده از مرخصی را می‌توان آزادانه تقسیم کرد. انگیزه اصلی قانون جدید حق دسترسی کودک به هر دو والدین بود. این قانون همچنین به دنبال کمک به زنان و مردان برای ایجاد آشتی بین کار و زندگی خانوادگی بود. بر اساس قانون جدید، همه والدین بدون در نظر گرفتن وضعیت شغلی خود از حق مرخصی والدین برخوردارند. والدینی که شاغل نیستند واجد شرایط دریافت کمک هزینه ماهانه قانونی هستند: 485 دلار برای بیکاران و  1100 دلار برای کسانی که در حیطه آموزش (غیردولتی) هستند. صاحبان مشاغل آزاد و شاغلانی که حداقل شش ماه قبل از مرخصی کار کرده اند 80 درصد حقوق خود را دریافت می‌کنند.

تا بحران اقتصادی سال 2008، 90 درصد تمام پدران از حق مرخصی پدری استفاده می‌کردند. تا سال 2016، سهم پدرانی که مرخصی می‌گرفتند به 74 درصد کاهش یافته است. کسانی که مرخصی پدری می‌گیرند روزهای کمتری نسبت به قبل آن را درخواست می‌کنند. در سال گذشته 50 درصد از مردان ایسلندی که مرخصی گرفتند، کمتر از سه ماه را انتخاب کردند، در حالی که این رقم در سال 2008 تنها 23 درصد بود. پذیرش مرخصی توسط پدران در ایسلند هنوز بر اساس استانداردهای بین المللی بالا است. ایسلند تنها کشور اسکاندیناوی است که ترتیبی سازمانی بین پایان حق قانونی مرخصی والدین (نه ماه) و شروع دوره مهدکودک در زمانی که کودک حدود دو سال دارد ارائه نمی‌دهد. این بدان معناست که والدین باید ترتیبات خود را برای مراقبت از کودک انجام دهند. با این وجود، 65 درصد از کودکان زیر سه سال در سال 2016 در مراکز مراقبت از کودکان بودند که یکی از بالاترین نرخ ها در اروپا (پس از دانمارک) است.

تدوین و گردآوری: کارگروه توانمندسازی اندیشکده بانوان، جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س)

منبع:

Act on Maternity/Paternity Leave and Parental Leave, No. 95/2000. 2016. Ministry of Welfare of Iceland