خلاصه سیاستی کارآفرینی زنان
کارآفرینی فرایندی است که طی آن فرد یا گروهی از افراد (کارآفرینان) از یک فرصت تجاری، خواه ارائه یک محصول یا خدمت یا فرایند جدید به بازار باشد و یا بهبود اساسی در کالاها، خدمات و یا روش‌های تولید کنونی موجود در بازار - به کسب درآمد می‌پردازند. فرایندهای کارآفرینانه عمدتاً از طریق سازمان‌های نوپا (استارت آپ‌ها) یا کسب‌وکارهای خرد صورت می‌گیرند. مانند بسیاری از پدیده‌های دیگر در جامعه بشری، مسائل مرتبط با جنسیت در موضوع کارآفرینی نیز مطرح هستند. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهند که شکافهای جنستی قابل‌توجهی در مالکیت کسب‌وکارها در سراسر جهان وجود دارد. تقریباً از هر سه کسبوکار کارآفرینانه، فقط یکی به زنان تعلق دارد. اما با وجود این شرایط، گزارش سال (۲۰۲۳) دیدبان جهانی کارآفرینی نشان داد که همچنان از هر شش زن، یک نفر تمایل دارد که در آینده نزدیک یک کسبوکار کارآفرینانه راه‌اندازی کند و همچنین قصد کارآفرینی زنان در کشورهایی با درآمد کمتر نسبت به سایر جوامع بالاتر است.
برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال محلی سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (۲) همراه با اداره کل کمیسیون اروپا در امور اشتغال و امور اجتماعی و شمول (۳) هر ساله اقدام به انتشار یک سلسله خلاصه سیاستی با موضوع کارآفرینی فراگیر می‌کنند. یکی از گزارش‌ها، با عنوان "خلاصه سیاستی کارآفرینی زنان" است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. در این گزارش با اشاره با وجود شکافهای عمیق جنسیتی در کارآفرینی زنان و مردان، به عمده‌ترین چالش‌های موجود بر سر راه کارآفرینی زنان می‌پردازد که اصلی‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- فرهنگ و جوامع غالباً حامی زنان کارآفرین نیستند.
- غالباً مهارت‌های کارآفرینانه زنان کمتر از مردان در نظر گرفته می‌شود.
- دسترسی زنان به منابع مالی سخت‌تر از مردان است.
- شبکه‌های کارآفرینی زنان کوچک‌تر و کم‌اثرتر از شبکه‌های کارآفرینی مردان است.
- سیاست‌های خانوادگی و سیاست‌های مالیاتی مانع از مشارکت زنان در بازار کار و فعالیت‌های کارآفرینانه هستند.
در این گزارش پس از معرفی چالش‌ها، مهمترین راهکارهای سیاستی در حمایت از زنان کارآفرین بیان می‌شود که عبارت‌اند از:
- ترویج نگرش مثبت به کارآفرینی زنان از طریق معرفی الگوهای موفق
هدف از این راهکار سیاستی: افزایش آگاهی در مورد پتانسیل‌های کارآفرینی زنان و مقابله با کلیشه‌های جنسیتی حضور زنان در بازار کار
با رویکرد: استفاده از مدل‌های نقش و سفیران کارآفرینی در فضاهای عمومی مختلف
- توسعه مهارت‌های کارآفرینی از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و مشاوره‌های کسبوکار
هدف از این راهکار سیاستی: فایق آمدن بر باور عمومی کمتر بودن مهارت‌های زنان و همچنین افزایش مهارت‌های کارآفرینانه زنان از طریق آموزش و راهنمایی
با رویکرد: اجرای برنامه‌های آموزشی کارآفرینی که علاوه بر توجه به محتواهایی مختص دو جنس، مانند امور مالی و تجاری، مدیریت منابع انسانی، شناسایی بازارها و... عوامل دیگر را نیز در نظر گیرند. به‌عنوان نمونه تدوین برنامه‌های تک‌جنسیتی و مختص به زنان؛ تدوین برنامه‌ها باتوجه‌به نیازهای خاص زنان و درنظرگرفتن محتواهای مناسب زنان. همچنین ازآنجاکه کلید یک رابطه مشاوره‌ای موفق کیفیت آن است، مشاوره‌های کسبوکار باتوجه‌به خواسته‌ها و شرایط زنان برگزار گردند.
- تسهیل دسترسی به منابع مالی از طریق افزایش سواد مالی و سایر ابزارهای تأمین مالی
هدف از این راهکار سیاستی: حذف عدم تقارن‌های اطلاعاتی و شکافهای مالی در بازار کسبوکار
با رویکرد: تخصیص کمک‌های مالی، تخصیص اعتبارات و وام‌های خرد، حمایت‌های کلان سرمایه‌ای
- ایجاد شبکه‌های کارآفرینی و اطمینان از پیوند آنها با زیرساخت‌های اصلی
هدف از این راهکار سیاستی: ایجاد دسترسی زنان کارآفرین به ایده‌های جدید، شرکای تجاری، انتقال تجربیات و اشتراک دانش
با رویکرد: ایجاد شبکه‌های روابط به‌عنوان پل‌های ارتباطی توسط نهادهای بالادستی؛ به‌عنوان نمونه ایجاد شبکه سفیران زن کارآفرین در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به‌عنوان الگوهایی الهام‌بخش برای زنان کارآفرین بالقوه
- ارتقا تعادل کار - زندگی و افزایش حمایت‌های اجتماعی
هدف از این راهکار: حذف عوامل بازدارنده اقتصادی و اطمینان از وجود زیرساخت‌های حمایتی برای کارآفرینان
با رویکرد: تقویت دسترسی به حمایت‌های تأمین اجتماعی برای افراد خود اشتغال توسط دولت‌ها و حمایت از تعادل بین کار و زندگی برای والدین شاغل و افراد مراقب فرزندان. یکی دیگر از راه‌های بهبود دسترسی به حمایت‌های اجتماعی کاهش نرخ حق بیمه افراد خوداشتغالی نسبت به سایر افراد است.
به‌منظور ارتقای فرایندهای کارآفرینی زنان در جوامع لازم است که سیاست‌گذاری‌های این حوزه از تمرکز صرف بر شناخت چالش‌های زنان در مسیر کارآفرینی و شناخت منابع و انگیزه‌های کارآفرینی زنان فراتر رود. در شرایط کنونی توجه بیشتر بر اثرگذاری بر محیط و حذف بسترهای مانع کارآفرینی زنان بسیار ضروری است. همچنین توجه کارآفرینی به‌عنوان موضوعی فارغ از جنسیت در ایجاد تغییر در اجتماع و نگرش به کارآفرینی زنان به‌عنوان کارآفرینانی با پتانسیل‌های بالا بسیار مؤثر خواهد بود.
جهت دسترسی به متن اصلی گزارش به لینک زیر رجوع کنید:
https://www.oecd.org/cfe/smes/Policy-Brief-on-Women-s-Entrepreneurship.pdf
منابع:
(1) https://startupsusa.org/what-is-entrepreneurship/
(2) OECD Local Economic and Employment Development Programme
(3) Employment, Social Affairs & Inclusion - European Commission
تهیه و تدوین: الهام مروتی؛ دبیر هسته اشتغال اندیشکده بانوان جهاد دانشگاهی الزهرا(س)
نظر شما :