اختلالات رفتاری و عاطفی رایج کودکان در مدرسه

هنگامی که به‌عنوان یک معلم، مشاور تحصیلی یا مربی با کودکان و نوجوانانی روبرو می‌شوید که ویژگی‌های خاص روحی دارند، ارتباط با والدین و ارجاع دانش‌آموزان به مشاور، روانشناس اهمیت زیادی دارد، به خاطر داشته باشید که شما روان‌درمانگر نیستید و باید از راهنمایی‌های یک متخصص بهره ببرید.
مشکلات رفتاری کودکان دبستانی یکی از مسائل روز در عصر حاضر است. شاید در گذشته، تعداد جمعیت فرزندان خانواده این اجازه را نمی‌داد که کودک دچار اختلال شود. دلیل این موضوع هم بزرگ شدن خواهران و برادران هم سن و سال با هم بود که تماما به روحیات و اخلاق یکدیگر آشنایی داشتند. 
در حقیقت، وجود کودک هم سن و سال در خانه و تا زمانی که فرد پا به مدرسه می‌گذارد از لحاظ روانشناختی اهمیت بسیاری دارد. زیرا کودک در بیشتر مواقع، دوست دارد تا با هم سن و سالان خود معاشرت کند تا اینکه یک فرد بزرگسال مانند والدین با او بازی کنند.
کودکان دنیای پر رمز و رازی دارند و به همین خاطر است که محققان علوم رفتاری به دنبال ریشه های رفتارهای نابهنجار کودکان و راههای برخورد درست با آن می گردند. مشکلات رفتاری کودکان در سنین مدرسه که گاهی نتیجه اجتناب ناپذیر فقر، جهل، نابسامانی‌های خانوادگی و کاستی های فرهنگی است، بی تردید مانع رشد و بالندگی آنان است و به همین دلیل پیشگیری و درمان این مشکلات بی اندازه اهمیت دارد. این مقاله به برخی مشکلات رفتاری شایع کودکان و راههای مقابله با آن توجه دارد:
معمولا کودکان رفتارهایی مانند نافرمانی، شیطنت و بازیگوشی را دارند و این رفتار تا حدی برای والدین طبیعی به نظر می رسد؛ اما زمانی که این رفتارها بیش از اندازه تکرار شوند، از مشکلات رفتاری کودکان محسوب می شوند.
مشکلات رفتاری این کودکان در زمان ورود به دبستان و در مواجهه با سایر کودکان بیشتر به چشم می آید و همین باعث می شود که والدین بیشتر از قبل دغدغه رفتار فرزندشان را داشته باشند.
ما در این مقاله تصمیم داریم تا در مورد رایج ترین مشکلات رفتاری کودکان دبستانی صحبت کنیم. در صورتی که شما نیز کودک دبستانی دارید، حتما در ادامه این مقاله با مرکز مشاوره و روانشناسی جهاددانشگاهی واحدالزهرا(س) همراه باشید.

رایج ترین مشکلات رفتاری کودکان دبستانی

هراس از مدرسه

هراس از مدرسه با گریز از آن تفاوت دارد. مدرسه گریزان معمولا به تناوب از مدرسه غایب می‌شوند و پدر و مادرشان از موضوع اطلاعی ندارند در حالی که در هراس از مدرسه کودک معمولا به طور پیوسته و طی دوره های طولانی به مدرسه نمی رود و والدین از نرفتن به مدرسه و ماندن او در خانه آگاهی دارند.
مدرسه گریزان بر عکس کودکانی که از مدرسه هراس دارند معمولاً شاگردانی تنبل اند که به سایر اختلال های رفتاری مثل دروغگویی هم دچارند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که هراس از مدرسه در کمتر از یک درصد کودکان مشاهده می شود.
وابستگی شدید کودک به مادر این ترس را در او به وجود می آورد که امکان دارد برای خود یا مادرش اتفاقی روی دهد و لذا ماندن کودک در خانه نیازها و اضطراب های هر دو را برطرف می کند. سعی در کاهش اضطراب جدا شدن از مادر یا اضطراب محیط واقعی مدرسه در راس فعالیت های درمانی در این اختلال است.

کمرویی و انزواطلبی

کمرویی و انزواطلبی از جدی ترین مشکلات کودکان است. انزوا و دوری از دوستان و همسالان در اوایل زندگی کودک را در معرض خطر ناسازگاری های بعدی قرار می دهد کودکان انزوا طلب هر چند برای والدین و معلمین خود هیچ گونه ناراحتی ایجاد نمی کنند. ولی به سبب رنج ناشی از احساس نا امنی پیوسته به دنیای درون خویش پناه می برند و به مرور از اجتماعی شدن فاصله می گیرند. 
کودک منزوی نیاز دارد که احساس کند عضو با ارزش یک گروه است او اگر در فعالیت های زندگی ارضا شود نیازی به عقب نشینی به میدان رویاهای خویش نخواهد داشت.
زودرنجی 
حساسیت مبرم کودک به تایید اجتماعی از سوی افراد مختلف بویژه والدین ، همسلان و معلمان زودرنجی را در او پدید می آورد. زودرنجی از مشکلات رفتاری رایج بین کودکان دبستانی است.
روان شناسان نقطه اوج حساسیت پسران را سن ۱۱ سالگی و دختران را تا دوره بلوغ می دانند.
زودرنجی کودک تا حدودی مربوط به تمایل زیاد کودک به پذیرش اجتماعی است.
گرایشی که او را شدیدا در معرض نگرش های بزرگسالان و اعضای گروه همسن خود قرار می‌دهد . علاوه بر این زودرنجی و حساسیت شدید شیوه ای مؤثر برای جلب موافقت و تسلیم والدین است . کودک بزودی کشف می کند که برای رسیدن به هدف خویش دعوا و مرافعه و منفی گرایی سلاحهای نامناسبی هستند و کمتر نتایج مطلوبی به بار می آروند در حالی که زودرنجی و ابراز غم و گوشه گیری بعد از مشاهده یک پدیده نامطلوب موجب می شود والدین از این که کودک خویش را آزده اند احساس ناراحتی کنند و در نتیجه کوشش کنند کارها را بر وفق مراد او انجام دهند. توجه به این نکته مهم پادزهر زودرنجی کودک است و بعد از مدتی باعث می شود کودکی که شرطی شده است از رفتارهای نابهنجار دست بردارد.
 
پیش فعالی و نقص توجه
از رایج ترین اختلالات رفتاری در کودکان که در دوران دبستان تشخیص داده می شود، پیش فعالی کودکان است. کودکانی که دارای این مشکل هستند، بی قرار بوده و توجه بسیار کمی به مسائل دارند. این کودکان نمی توانند در کلاس به درس متمرکز شوند و تکالیف خود را انجام دهند.این کودکان در انجام کارهای خود فراموش کار هستند. این کودکان ضریب های هوشی متفاوتی دارند و برخلاف تصور عموم، الزاما باهوش نیستند.

علل مشکلات رفتاری در کودکان دبستانی

مشکلات رفتاری در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد، که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    مشکلات ژنتیکی، نورولوژیکی و بیوشیمیایی
•    مشکلات خانوادگی
•    مشکلات فرهنگی و اجتماعی
•    تجربه های نا خوشایند و شکست های زیاد
 

تشخیص
به صورت کلی تشخیص اختلالات رفتاری در کودکان کار ساده ای نیست. هرچند که کودک نشانه های زیادی از خود نشان می دهد، اما هیچ کدام آن ها نمی تواند یک دلیل قانع کننده برای تایید مشکل رفتاری باشد. از این رو والدین بعد از مشاهده نشانه ها باید از کمک یک روانشناس مخصوص کودک کمک بگیریند. روان درمانگر بعد از انجام مراحل مختلف ارزیابی، نوع اختلال را در کودک مشخص می کند. 
درمان مسایل رفتاری در کودکان
اگر هر یک از نشانه هایی که در این مقاله ذکر کردیم در فرزند خود مشاهده می کنید بهتر است هر چه سریع تر به مشاور کودک مراجعه کنید. فراموش نکنید، مشکلات رفتاری کودکان در سنین پایین راحت تر درمان می شود. نکته دیگر اینکه لازم است والدین نیز در زمان درمان فرزند خود برای بهتر کنار آمدن با شرایط از کمک های یک مشاور خانواده خبره استفاده کنند. به این صورت پدرها و مادرها نیز می توانند آموزش های لازم درباره نحوه برخورد با فرزند خود را بیاموزند و از این طریق به روند درمان او کمک کنند.
والدین نقش بسیار مهمی بر شرایط کودک دارند. هرچند که والدین این کودکان نیز شرایط سختی را می گذرانند، اما باید تلاش کنند که در ارتباط با کودک خود صبور باشند و با ملایمت رفتار کنند. همچنین آن ها می توانند برای کنترل بهتر شرایط از کمک یک مشاوره خانواده بهره ببرند و در مواقع لازم با روان درمانگر صحبت کنند.
به همین منظور می توانید از خدمات تخصصی مرکز مشاوره و روانشناسی جهاددانشگاهی واحدالزهرا(س) استفاده کنید. متخصصان این مرکز علاوه بر مشاوره در زمینه کودک، در زمینه خانواده و ازدواج نیز خدمات مناسبی برای شما عزیزان در نظر گرفته است.

برای رزرو وقت مشاوره و روانشناسی تماس بگیرید:

66728052-021 -09010131575