جایگاه تعاونی‌ها در قانون ساماندهی مشاغل خانگی: چشم‌انداز و چالش‌ها

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س)، هفدهمین جلسه از سلسله‌نشست‌های دوشنبه‌های مشاغل خانگی، روز دوشنبه 25 اردیبهشت ماه از ساعت ۱۱ الی ۱۲ و با سخنرانی خاطره استادرضایی، رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران و هیئت رئیسه تهران، با عنوان "جایگاه تعاونی‌ها در قانون ساماندهی مشاغل خانگی: چشم‌انداز و چالش‌ها" به صورت آنلاین برگزار شد.

رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران به امکان تبدیل ساختار مشاغل خانگی به یک شکل رسمی مانند تعاونی‌­ها گفت: تجربه نشان داده است که ساختارهای غیردولتی در حوزه اقتصاد اجتماعی بسیار موفق­‌تر از ساختارهای دولتی عمل می­‌کنند، چرا که نیازمند تثبیت و رسیدن به موفقیت هستند. از طرفی تجویز کار تیمی بدون یادگیری اخلاق تیمی نتیجه­‌ای به دنبال نخواهد داشت و متأسفانه مشاهده می‌­شود یکی از عوامل مهم بازدارنده تشکیل تعاونی‌­ها عدم تعهدپذیری افراد در ادامه مسیر فعالیت است.

استادرضایی با اشاره به لزوم ترویج فرهنگ تعاونی در کشور گفت: اهمیت تیم‌­سازی و کار تیمی باید به افراد آموزش داده شود و این امکان در تشکیلات تعاونی وجود دارد تا افراد بیاموزند چگونه در کار با یکدیگر سهیم شوند. در رابطه با مشاغل خانگی، تشکیل تعاونی علاوه بر ساختاردهی به شغل و حمایت در تیم­‌سازی، به شاغلین این بخش کمک می­‌کند تا در یک قالب حقوقی مناسب به عنوان تعاونی به ادامه فعالیت بپردازند و از طرفی فعالیت به صورت تعاونی به افراد کمک می‌­کند تا از قوانین حمایتی حوزه تعاون بهره ببرند.

وی در ادامه سخنان خود افزود: داشتن افق توسعه­‌ای یکی از نکات مهم در رابطه با مشاغل خانگی است و در این راستا بهتر است اگر یک کسب‌­وکار کوچک قابلیت گذر از مراحله اولیه فعالیت را دارد، با تشکیل تعاونی قبل از ورود به عرصه­‌های اقتصادی بزرگ وضع فعالیت خود را محک بزند. استادرضایی ادامه داد: نهادهای دست‌­اندرکار می‌­توانند با حذف برخی محدودیت­‌ها امکان فعالیت بیشتر مشاغل خانگی در حوزه‌­های بیشتر از جمله سلامت و بهداشت را نیز فراهم کنند. در دولت سیزدهم با تسهیل صدور مجوزها، گام بزرگی در جهت فعالیت کسب‌­وکارها برداشته شد و لازم است این سهولت در سایر بخش‌­ها اعم از امور ثبتی، بیمه‌­ای، دریافت مشاوره‌­های تخصصی، جذب سرمایه و غیره نیز اتفاق بیافتد.

رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران در بخش دیگری از سخنان خود به عدم برقراری ارتباط درست بین مشاغل خانگی و بازار تأکید کرد و گفت: این موضوع چالش بزرگی بر سر راه توسعه مشاغل خانگی است. از طرف دیگر نیاز به دریافت آموزش‌­های حقوقی و لزوم وجود قوانین کاربردی بخش تعاونی نیز به در این مسیر احساس می‌­شود. وی همچنین افزود: پیشنهاد می‌­شود با ایجاد ساختارهای هوشمند و ایجاد سامانه­‌های جامع برای مباحث نظارتی، مشکلات افراد درگیر در موضوع نه در قالب جلوگیری از فعالیت بلکه با نگاه حمایتی شنیده شده و در رابطه با آن­ها راهکار ارایه گردد. همچنین باید در نظر داشت اگر چه در ابتدا فعالین مشاغل خانگی نگاه بلندمحوری ندارند اما بعد از تشکیل ساختار تعاونی مسإله تأمین مواد اولیه و تأمین بازار نیز مطرح خواهد شد که تشکیل تعاونی‌­های تأمین نیاز یکی از بهترین راهکارها برای حل این مشکل است. باید در نظر داشت که برای ساماندهی چنین تشکیلاتی نیازمند ایجاد ساختارهای متصل و مرتبط به یکدیگر هستیم.

استادرضایی به ابلاغ سند توسعه بخش تعاون در سال 1401 نیز اشاره داشت و گفت: مطالبات ما در سه بخش مباحث جنسیتی مانند موانع قانونی پیش­روی بانوان و جوانان از جمله نیاز به اجازه همسر در برخی شاخه‌­ها جهت حضور در نمایشگاه‌­ها، مباحث سرمایه‌­گذاری مالی و نیاز به پشتیبانی قانونی در حوزه قوانین تخصصی است که امید می­‌رود با ابلاغ این سند بهبود خوبی در این بخش­‌ها به وقوع بپیوندد.

وی همچنین از استان کردستان به عنوان نمونه­‌ای موفق در بخش فعالیت­‌های مشاغل خانگی در بخش صنایع دستی و گردشگری نام برد و گفت: در این استان در قالب تعاونی­‌های روستایی به خوبی چند شغل خانگی در بخش‌­های مختلف مانند روزدوزی لباس، گیوه‌­بافی، پخت شیرینی­‌های محلی، ساخت اسباب بازی محلی و غیره ورود کرده­‌اند و توانسته‌­اند به نتایج بسیار موفقی نیز دست یابند. از سایر نمونه­‌ها می‌­توان به استان­‌های سیستان و بلوچستان، گیلان و مازندران نیز اشاره کرد.

رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران در بخش پایانی صحبت‌­های خود گفت: لازم است در همه­ بخش‌­ها نگاه فرودست به مشاغل خانگی تغییر کرده و با نگاهی تخصصی به آن­ها نگاه شود، اما نباید از این نکته هم غافل بود که مشاغل خانگی در ابتدای کار نمی‌­توانند به یکباره وارد فضای اقتصادی بزرگ شوند و این مسأله خود امری آسیب­‌زا برای این مشاغل است. تشکیل تعاونی و دریافت آموزش‌­های تخصصی برای این افراد که عمدتأ توان حقوقی بالایی نیز ندارند از شکل­‌گیری تجارب ناقص و شکست جلوگیری می­‌کند. شبکه تعاون و تجارت ایران یکی از بسترهای مناسبی است که بانوان می‌­توانند با حضور در آن علاوه بر کسب مهارت تخصصی، به فعالیت بپردازند.

سلسله‌نشست‌های دوشنبه‌های مشاغل خانگی، دوشنبه هر هفته به همت اندیشکده بانوان و دبیرخانه مشاغل خانگی پهنه شرقی استان تهران جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س) با تمرکز بر مسائل و چالش‌های مشاغل خانگی در ایران و با هدف گفتمان‌سازی و تولید اندیشه‌های به‌روز در این زمینه، در سه سطح سیاستگذاران و مجریان، پشتیبانان و متقاضیان طرح توسعه مشاغل خانگی برگزار می‌شود.

فیلم نشست‌های برگزار شده در کانال آپارات این واحد به نشانی https://www.aparat.com/jdalzahra قابل مشاهده هستند